Na czym polega upadłość konsumencka?

Upadłość konsumencka to jedna z najważniejszych instytucji prawa upadłościowego w Polsce. Jej celem jest pomoc osobom fizycznym, które znalazły się w stanie trwałej niewypłacalności i nie są w stanie samodzielnie poradzić sobie z długami. Dzięki tej procedurze możliwe jest częściowe uregulowanie zobowiązań wobec wierzycieli, a w dalszej kolejności – ich całkowite lub częściowe umorzenie. To szansa na nowy początek finansowy, ale też proces wymagający rzetelności i współpracy z sądem oraz syndykiem.

Czym dokładnie jest upadłość konsumencka?

Upadłość konsumencka to postępowanie sądowe, którego celem jest uporządkowanie sytuacji finansowej osób fizycznych, które utraciły zdolność do spłaty swoich zobowiązań. Z takiego rozwiązania mogą skorzystać:

• osoby nieprowadzące działalności gospodarczej,
• osoby, które działalność gospodarczą prowadziły, ale ją zakończyły i obecnie występują wyłącznie jako konsumenci,
• osoby niewypłacalne, czyli takie, które nie regulują swoich zobowiązań wobec wierzycieli od co najmniej 3 miesięcy, co świadczy o trwałych problemach finansowych, a nie chwilowych trudnościach.

Główne cele upadłości konsumenckiej:

1. Oddłużenie konsumenta – poprzez częściowe uregulowanie zobowiązań, a następnie ich umorzenie, jeśli dalsza spłata nie jest możliwa. Dzięki temu dłużnik ma szansę na rozpoczęcie nowego etapu w życiu bez ciężaru dawnych długów.
2. Zaspokojenie wierzycieli w możliwym zakresie – postępowanie nie polega wyłącznie na pomocy osobie zadłużonej, ale także na zapewnieniu, że wierzyciele otrzymają przynajmniej część należnych im środków, np. z likwidacji majątku dłużnika czy jego bieżących dochodów.

Różnica między upadłością konsumencką a bankructwem

Choć oba pojęcia bywają używane zamiennie, warto je rozróżniać:

Bankructwo to ogólny termin opisujący sytuację, w której osoba lub przedsiębiorstwo staje się niewypłacalne i nie jest w stanie spłacić swoich długów. Może dotyczyć zarówno podmiotów prywatnych, jak i firm. Natomiast upadłość konsumencka jest szczególnym rodzajem bankructwa, przeznaczonym wyłącznie dla konsumentów, czyli osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Jej istotą nie jest tylko likwidacja majątku, ale również stworzenie warunków do finansowego odrodzenia dłużnika, tak aby po zakończeniu postępowania miał szansę na powrót do normalnego życia ekonomicznego.

Na czym polega upadłość konsumencka – etapy postępowania

Aby lepiej zrozumieć, na czym polega upadłość konsumencka, proces ten można przedstawić w kilku podstawowych etapach postępowania:

1. Złożenie wniosku do sądu

Pierwszym etapem jest przygotowanie i złożenie wniosku do sądu rejonowego (wydział gospodarzy ds. upadłościowych).

• Wniosek musi zawierać m.in. dane osobowe, opis sytuacji finansowej i majątkowej, wykaz wierzycieli, listę zobowiązań.
• Od 2021 roku można go złożyć także elektronicznie poprzez Krajowy Rejestr Zadłużonych (KRZ).
• Opłata za złożenie wniosku wynosi 30 zł – w uzasadnionych przypadkach można wnioskować o zwolnienie z kosztów sądowych.

2. Decyzja sądu o ogłoszeniu upadłości

Sąd bada, czy dłużnik rzeczywiście spełnia przesłanki niewypłacalności.

• Jeżeli wniosek jest kompletny i zasadny, sąd ogłasza upadłość konsumencką.
• Od tego momentu wszystkie postępowania egzekucyjne i działania windykacyjne zostają wstrzymane.

3. Likwidacja majątku przez syndyka

Po ogłoszeniu upadłości sąd wyznacza syndyka, który zarządza majątkiem dłużnika.

• Zadaniem syndyka jest spieniężenie składników majątkowych (np. mieszkania, samochodu, cennych ruchomości) i przeznaczenie środków na spłatę wierzycieli.
• Zajęciu nie podlegają przedmioty codziennego użytku oraz rzeczy niezbędne do egzystencji.

4. Plan spłaty wierzycieli

Po likwidacji majątku sąd decyduje, czy dłużnik będzie spłacał część zobowiązań z bieżących dochodów.

• Plan spłaty trwa zazwyczaj od 2 do 3 lat, maksymalnie 7 lat, jeśli sąd stwierdzi winę dłużnika w powstaniu zadłużenia.
• Dłużnik przekazuje część swoich dochodów wierzycielom, przy czym musi zachować minimalne środki do życia.

5. Umorzenie pozostałych długów

Po wykonaniu planu spłaty sąd może umorzyć resztę zobowiązań, których nie udało się uregulować.

• Umorzeniu nie podlegają m.in. alimenty, grzywny czy odszkodowania zasądzone za przestępstwa.
• Dzięki temu dłużnik zyskuje możliwość rozpoczęcia życia z „czystą kartą”.

Ile trwa upadłość konsumencka?

Czas trwania procesu zależy od indywidualnych okoliczności:

• Rozpatrzenie wniosku – od kilku tygodni do kilku miesięcy (zwykle 2–6 miesięcy).
• Likwidacja majątku – jeżeli dłużnik posiada wartościowe składniki majątku, sprzedaż może potrwać nawet rok.
• Plan spłaty wierzycieli – zwykle 24–36 miesięcy, w wyjątkowych przypadkach do 7 lat.

Łącznie procedura trwa od kilku miesięcy do kilku lat.

Czy warto ogłosić upadłość konsumencką?

Decyzja o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej to poważny krok, który wiąże się zarówno z istotnymi korzyściami, jak i nieuniknionymi konsekwencjami. Z jednej strony postępowanie daje szansę na uwolnienie się od długów, gdyż po jego zakończeniu możliwe jest częściowe lub całkowite umorzenie zobowiązań. Ogłoszenie upadłości oznacza także zatrzymanie działań windykacyjnych i egzekucji komorniczych, co dla wielu osób stanowi ogromną ulgę i pozwala na odzyskanie psychicznego spokoju. W praktyce daje to możliwość rozpoczęcia nowego etapu w życiu bez ciężaru zadłużenia.

Z drugiej jednak strony trzeba pamiętać o negatywnych skutkach tego rozwiązania. W większości przypadków dłużnik traci część, a czasem nawet całość swojego majątku, który zostaje przeznaczony na spłatę wierzycieli. Dodatkowo ogłoszenie upadłości wpływa na zdolność kredytową – informacja o postępowaniu pozostaje w rejestrach przez wiele lat, co znacząco utrudnia zaciąganie kredytów czy pożyczek. Cały proces wymaga również ścisłej współpracy z syndykiem oraz podporządkowania się decyzjom sądu, co oznacza ograniczenie swobody w dysponowaniu swoim majątkiem i finansami.

Ostatecznie więc upadłość konsumencka może być skutecznym rozwiązaniem dla osób, które nie widzą innej drogi wyjścia z zadłużenia, ale zawsze należy rozważyć zarówno jej plusy, jak i minusy oraz dobrze przygotować się do tego procesu.

Podsumowanie

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej to często jedyne rozwiązanie dla osób, które znalazły się w sytuacji trwałej niewypłacalności. Procedura ta może przynieść znaczną ulgę, ponieważ pozwala zatrzymać działania windykacyjne i egzekucje komornicze, a w dalszej perspektywie daje szansę na umorzenie długów i rozpoczęcie nowego rozdziału w życiu finansowym. Trzeba jednak pamiętać, że wiąże się to również z pewnymi kosztami – zazwyczaj konieczna jest sprzedaż części majątku, a wpis o upadłości utrudnia dostęp do kredytów przez kilka kolejnych lat. Cały proces wymaga także współpracy z syndykiem oraz podporządkowania się decyzjom sądu.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, na czym polega upadłość konsumencka i jakie skutki może mieć w Twoim przypadku, zajrzyj na stronę kancelarii adwokackiej z Legionowa Jabłońska Jabłoński Adwokaci.