Wielu Polaków mieszkających w Niemczech lub planujących emigrację zastanawia się nad możliwością otrzymania świadczeń rodzinnych w tym kraju. Dwa najpopularniejsze zasiłki, które wspierają rodziny z dziećmi, to polski program 500+ oraz niemiecki Kindergeld. Choć oba mają na celu wsparcie rodzin z dziećmi, ich struktura, wymagania oraz kwoty świadczeń różnią się znacznie. Warto przeanalizować, jakie warunki należy spełnić, aby skorzystać z tych programów, oraz zrozumieć, jakie są ich główne różnice.
Czym jest 500+?
500+ to program wsparcia dla rodzin wprowadzony w Polsce w 2016 roku. Jego celem jest zmniejszenie ubóstwa wśród dzieci, a także wsparcie finansowe dla rodzin, które wychowują dzieci. Początkowo świadczenie było dostępne na drugie i kolejne dziecko w rodzinie, jednak w 2019 roku rząd rozszerzył program, umożliwiając przyznanie 500 zł miesięcznie na każde dziecko, niezależnie od dochodów rodziny.
Program ten jest prosty w swojej konstrukcji – każda rodzina z dziećmi może liczyć na stałe wsparcie finansowe, co czyni go niezwykle popularnym i istotnym dla budżetów domowych. Warto podkreślić, że świadczenie to jest bezwarunkowe, co oznacza, że rodziny nie muszą spełniać określonych progów dochodowych.
Jak działa niemiecki Kindergeld?
Kindergeld to świadczenie rodzinne w Niemczech, które przyznawane jest na każde dziecko do ukończenia 18. roku życia, a w pewnych przypadkach nawet dłużej. Dzieci, które uczą się lub studiują, mogą otrzymywać Kindergeld do 25. roku życia. Świadczenie to przysługuje każdemu legalnie pracującemu rodzicowi w Niemczech, niezależnie od jego obywatelstwa, pod warunkiem, że spełnia wymóg rezydencji.
Kwoty Kindergeld zależą od liczby dzieci w rodzinie i są stopniowane: na pierwsze i drugie dziecko rodzice otrzymują tę samą kwotę, natomiast na trzecie i kolejne dziecko świadczenie jest wyższe. W 2023 roku kwoty te wynosiły odpowiednio około 250 euro miesięcznie na pierwsze i drugie dziecko, a na trzecie i kolejne nieco więcej.
Różnice w zasadach przyznawania 500+ i Kindergeld
- Kryteria przyznawania:
- 500+ jest świadczeniem uniwersalnym, przyznawanym każdej rodzinie wychowującej dzieci w Polsce. Nie ma tu znaczenia wysokość dochodów ani majątek rodziny.
- Kindergeld wymaga spełnienia wymogów rezydencji, czyli stałego zamieszkiwania w Niemczech. Osoby pracujące w Niemczech, które mieszkają na stałe w innym kraju UE, mogą wnioskować o świadczenie, ale są tutaj pewne ograniczenia.
- Kwoty świadczeń:
- 500+ to kwota stała, wynosząca 500 zł na każde dziecko miesięcznie.
- Kindergeld jest uzależniony od liczby dzieci i może wynosić więcej na kolejne dziecko.
- Wymóg aktywności zawodowej:
- W przypadku 500+ nie ma znaczenia, czy rodzice pracują. Program ten jest przyznawany bezwarunkowo.
- Kindergeld jest dostępny dla rodziców, którzy mają status rezydenta podatkowego w Niemczech, czyli osób pracujących i opłacających podatki w Niemczech.
Jakie świadczenia przysługują Polakom mieszkającym w Niemczech?
Dla Polaków, którzy wyjechali do Niemiec i tam pracują, możliwe jest ubieganie się o Kindergeld. Świadczenie to przyznawane jest nawet wtedy, gdy dzieci mieszkają w Polsce, ale jedno z rodziców jest rezydentem w Niemczech. W takich przypadkach istnieje jednak ryzyko, że niemiecka instytucja może dokonać pomniejszenia kwoty Kindergeld o wartość polskiego 500+. Ma to związek z zasadą unikania podwójnego świadczenia socjalnego w ramach Unii Europejskiej.
Różnice podatkowe i zasady rozliczania
Kwestia świadczeń rodzinnych w kontekście międzynarodowym jest regulowana przez unijne przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Oznacza to, że Polak pracujący w Niemczech może korzystać z niemieckiego Kindergeld, ale tylko pod warunkiem, że świadczenia te nie są dublowane przez 500+. Istnieją tu procedury umożliwiające odliczenie kwoty 500+ od Kindergeld, co w praktyce oznacza, że rodziny mogą nie otrzymać pełnej kwoty niemieckiego świadczenia.
Kindergeld a podwójne świadczenia dla dzieci mieszkających w Polsce
Jednym z najczęstszych pytań jest, czy rodzice pracujący w Niemczech, których dzieci mieszkają w Polsce, mogą otrzymywać oba świadczenia jednocześnie. Zgodnie z przepisami Unii Europejskiej jest to teoretycznie możliwe, ale zwykle w takich przypadkach zachodzi koordynacja świadczeń. Niemiecka kasa rodzin (Familienkasse) może potrącić wysokość polskiego świadczenia 500+ od należnego Kindergeld, co oznacza, że rodzice otrzymują w praktyce różnicę między kwotą niemiecką a polskim 500+.
Co zrobić, aby uniknąć problemów z uzyskaniem Kindergeld?
Aby bez problemów otrzymywać Kindergeld, warto pamiętać o kilku podstawowych kwestiach:
- Dokumentacja: Przy składaniu wniosku konieczne jest zgromadzenie pełnej dokumentacji dotyczącej statusu zatrudnienia, miejsca zamieszkania oraz dzieci, w tym zaświadczeń o pobieraniu 500+ w Polsce.
- Zgłoszenie polskiego 500+: Warto od razu poinformować niemieckie urzędy o świadczeniu pobieranym w Polsce, co może zapobiec ewentualnym komplikacjom i konieczności zwrotu nadpłaty.
- Kontakt z Familienkasse: W przypadku wątpliwości warto skontaktować się bezpośrednio z niemiecką kasą rodzinną, aby uzyskać szczegółowe informacje na temat możliwości i procedur przyznawania świadczenia.
Przyszłość 500+ i Kindergeld – Możliwe zmiany?
Programy wsparcia dla rodzin, zarówno w Polsce, jak i w Niemczech, podlegają regularnym przeglądom i dostosowaniom do zmieniających się potrzeb społecznych. W Polsce rząd już wielokrotnie rozważał zmiany w programie 500+, w tym indeksację kwoty świadczenia w związku z rosnącą inflacją. Również w Niemczech trwają dyskusje na temat przyszłości Kindergeld, zwłaszcza w kontekście dostosowywania kwot świadczenia do realiów życia i kosztów wychowania dzieci.
Ważne, by osoby korzystające z tych świadczeń były na bieżąco z informacjami o ich dostępności i procedurach aplikacyjnych, ponieważ obie te formy wsparcia mogą się zmieniać.
